سالیسیلیک اسید چیست؟

اسید سالیسیلیک در صدر لیست ترکیباتی است که بسیاری از متخصصان پوست برای درمان آکنه از آنها استفاده می‌کنند. اما چرا این ماده تا این حد محبوب و معروف شده است؟ دلیل این محبوبیت این است که اسید سالیسیلیک باعث خشک شدن طبیعی آکنه می‌شود و همچنین می‌تواند خطر عود آن را کاهش دهد.

سالیسیلیک اسید چیست؟

اسید سالیسیلیک یا سالیسیلیک اسید (به انگلیسی: Salicylic acid) یکی از اسیدهای آلی است که دارای مصارف دارویی نیز می‌باشد.این ماده از اسیدی کردن سدیم سالیسیلات به وسیله اسید سولفوریک حاصل می‌شود.اسید سالیسیلیک از طریق حل کردن ماده چسباننده بین سلولی که پوسته‌ها را در لایه شاخی به هم متصل می‌کند که پوسته ریزی را تسریع و در نتیجه باعث سست شدن کراتین می‌شود. این اثر کراتولیتیک دارو ممکن است باعث یک اثر ضد قارچی نیز شود چون برداشت استراتوم کورنئوم رشد قارچ را تضعیف می‌نماید. اسید سالیسیلیک دارای اثر ضد عفونی کننده خفیف نیز می‌باشد.

فواید اسید سالیسیلیک برای پوست :

پاکسازی پوست‌های مستعد آکنه و جلوگیری از عود آن در آینده

کاهش جوش‌های سرسیاه و سر سفید

لایه‌برداری پوست

کاهش شوره سر و درماتیت سبورئیک

درمان زگیل، پینه و میخچه

اسید سالیسیلیک و کاهش شوره سر :

البته که بیشتر افراد این ماده را با سلامت پوست مرتبط می‌دانند، اما سالیسیلیک اسید می‌تواند برای بهبود سلامت پوست سر و مو نیز استفاده شود. شما می‌توانید شامپوهای حاوی سالیسیلیک اسید را در داروخانه‌ها پیدا کنید. این شامپوها برای افرادی که دارای شوره سر و درماتیت سبورئیک هستند توصیه می‌شود. این بیماری‌های پوستی باعث ایجاد خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر می‌شوند. شامپو سالیسیلیک اسید با تمیز کردن پوست سر و از بین بردن سلول‌های مرده پوست، به کاهش شوره سر کمک می‌کند.

اسید سالیسیلیک و درمان زگیل :

اسید سالیسیلیک هنگامی که به صورت کرم یا پماد استفاده شود؛ می‌تواند با از بین بردن سلول‌های مرده پوست و تقویت سلول‌های طبیعی، ضایعات پوستی مانند زگیل را به حداقل برساند.

محصولات حاوی اسید سالیسیلیک و مقدار مصرف :

محصولات مختلفی که در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های بزرگ یافت می‌شوند و حتی داروهای تجویز متنوعی حاوی سالیسیلیک اسید هستند. برخی از این محصولات عبارتند از:

شستشو دهنده‌ها و پاک کننده‌های ضد آکنه مخصوص صورت که اغلب برای استفاده روزانه مناسب هستند. برخی از متخصصان پوست برای کسب نتیجه، محصولات حاوی ترکیبی از اسید سالیسیلیک را برای بیماران خود تجویز می‌کنند.

داروها، پمادها یا کرم‌های درمان کننده آکنه که روی ضایعات پوستی مالیده می‌شوند. این محصولات حداکثر حاوی ۲ درصد سالیسیلیک اسید هستند.

شوینده‌های بدن که می‌توانند آکنه‌های کمر، روی قفسه سینه و… را درمان کنند.

شامپوهای حاوی اسید سالیسیلیک که برای کاهش شوره سر استفاده می‌شوند.

دستمال مرطوب و پدهایی که روی پوست صورت یا پوست سر مالیده می‌شوند.

آیا می‌توان هر روز از اسید سالیسیلیک استفاده کرد؟

بسته به نوع بیماری پوستی که دارید، ممکن است لازم باشد که چند بار در روز یا به ندرت چندین بار در هفته از این ماده به صورت موضعی استفاده شود. اگر پوست حساسی ندارید و باید روزانه مقدار کمی از این ماده استفاده کنید؛ بهتر است این محصول را همراه یک مرطوب کننده مصرف کنید. در این شرایط ممکن است پوستتان بتواند استفاده روزانه را تحمل کند. با این حال اگر متوجه خشکی و تحریک شدن پوست خود شدید، بین دوره‌های مصرف خود چند هفته فاصله بدهید. ممکن است چندین هفته یا بیشتر طول بکشد تا بتوانید نتیجه کامل این محصولات را احساس کنید. بهتر است ابتدا مقدار کمی از این محصول را استفاده کرده و سپس به تدریج مقدار مصرف را افزایش دهید. اگر دو بار در روز از محصولات حاوی این اسید استفاده می‌کنید، حتما از یک پاک کننده ملایم نیز استفاده کنید و پوست خود را زیاد مرطوب کنید. این کار به جلوگیری از خشکی و پوسته پوسته شدن پوست کمک می‌کند. بهتر است به جای مالیدن این محصول به کل پوستتان، آن را فقط روی مناطق مستعد آکنه بمالید. این کار نیز به جلوگیری از جذب بیش از حد اسید سالیسیلیک کمک می‌کند.

اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکسید ؟

هر دو این مواد در محصولات ضد آکنه یافت می‌شوند. بنزوئیل پراکسید (در ژل‌های شستشو صورت، درمان‌های ضد آکنه، ماسک‌ها و کرم‌ها وجود دارد) به از بین بردن باکتری‌های ایجاد کننده آکنه در پوست کمک می‌کند. این باکتری‌ها می‌توانند منجر به عفونت و جوش‌های کوچک شوند. این ماده اثرات ضد باکتریایی قوی تری نسبت به اسید سالیسیلیک دارد، اما اسید سالیسیلیک در از بین بردن لکه‌ها و پاک کردن جوش‌های سرسیاه و سر سفید بهتر عمل می‌کند.

سالیسیلیک اسید و برون ریزی :

اگرچه تحقیقات نشان داده است که بتا هیدروکسی اسیدها (اسید سالیسیلیک اسید) با لایه‌برداری سلول‌های مرده و باز کردن منافذ پوست را روشن‌تر و شفاف‌تر می‌کنند ، اما برخی از مصرف کنندگان گزارش کرده‌اند که در ابتدای مصرف یک برون ریزی یا بدتر شدن جوش‌ها را تجربه کرده‌اند . آیا این بر ضرب المثل “قبل از اینکه بهتر شود بدتر می‌شود” صحه می‌گذارد؟ یا سالیسیلیک اسید مناسب همه نیست و باید آن را کنار بگذارند ؟

برون‌ریزی یا پاکسازی ؟

در برخی افراد دلیل این بدتر شدن اولیه را می‌توان پاکسازی پوست دانست . از آن جا که بتا هیدروکسی اسیدها محلول در روغن هستند نه تنها سطح پوست بلکه دیواره داخلی منافذ را نیز تمیز می‌کند ، این نوع لایه برداری منجر به خروج ناگهانی چربی و مواد التهابی از پوست شده و در شرایط خاصی باعث برون ریزی ناگهانی جوش‌ها می‌شود . اساسا چون سالیسیلیک اسید باعث افزایش گردش سلولی پوست می‌شود هر محصولِ حاوی این ترکیب جوش‌هایی که حتی خیلی پیش از شروع مصرف در لایه‌های زیرین قرار داشته را به سطح پوست می‌آورد . اگرچه عقلانی نیست محصول درمانِ آکنه جوش‌ها را بیشتر کند اما بسیاری از افراد این موضوع را تجربه می‌کنند .

جوش‌هایی که پس از شروع استفاده از بتا هیدروکسی اسیدها می‌بینید جوش‌هایی هستند که به هرحال روی صورتتان ظاهر می‌شدند یا در عمقِ پوست می‌ماندند و بزرگ‌تر می‌شدند و جوش‌های کیستیک و دردناک به وجود می‌آوردند . به عبارتی دیگر خوب است که برون‌ریزی جوش‌هایتان یک باره صورت می‌گیرد اگرچه موج جدیدی از جوش‌ها می‌تواند یک علامتِ هشدار باشد .

در صورت بدتر شدن جوش‌ها با سالیسلیک اسید چه کار کنیم ؟

قبل از این که تصمیم بگیرید یک محصول حاوی سالیسیلیک اسید برای شما کار می‌کند یا نه یک تا دو هفته به محصول و پوستتان زمان دهید ، اگر احساس کردید جوش‌هایتان در حال بدتر شدند دفعاتِ مصرف را کاهش دهید . مثلا اگر دو بار در روز از محصول استفاده می‌کردید میزان مصرف را به یک بار یا یک روز در میان کاهش دهید . به احتمال زیاد بدتر شدن جوش‌ها به دلیل برون‌ریزی یا پاکسازی پوست است و موقتی است . اما اگر فکر می‌کنید واکنش پوستتان به سالیسیلیک اسید نشانه ناسازگاری این ماده با پوستتان است مصرف محصول را متوقف کنید و ببینید واکنش پوستتان به توقف مصرف چیست . اگر چه سالیسیلیک اسید ذاتا خاصیت ضدالتهابی دارد اما ممکن است شما جزو معدود افرادی باشید که به این ترکیب حساسیت دارید به خصوص اگر به آسپرین حساسیت دارید چون سالیسیلیک اسید به لحاظ شیمیایی بسیار به آسپرین شبیه است .

دلایل دیگر برون‌ریزی جوش‌ها هنگام استفاده از سالیسیلیک اسید نباید از این موضوع غافل شویم که برون ریزی جوش‌ها هنگام استفاده از یک محصول حاوی سالیسیلیک اسید می‌تواند دلایل دیگری غیر از سالیسیلیک اسید داشته باشد . مثلا اگر شروع مصرف یک محصول همزمان با دوره قاعدگی در خانم‌ها باشد ممکن است به اشتباه جوش‌های ناشی از چرخه هورمونی به محصول نسبت داده شود پس از آن جا که همیشه علت جوش‌ها برای ما روشن نیست خوب است به محصولی که به تازگی شروع به استفاده کرده‌ایم یک شانس دوباره بدهیم . گاهی علت جوش‌ها محصول جدید (سالیسیلیک اسید یا هر محصول دیگری) نیست بلکه مصرف همزمان این محصول با دیگر محصولات مراقبتی که استفاده می‌کنیم و ناسازگاری آنها با هم ایجاد جوش می‌کند . پس هنگام شروع استفاده از یک محصول جدید بهتر است سایر محصولات مراقبتی را موقتا کنار بگذاریم یا محصولات مختلف را در زمان‌های متفاوت استفاده کنیم (صبح‌ها از یک محصول و شب‌ها از محصولی دیگر) .

درمان آکنه با سالیسیلیک اسید برای چه کسانی موثرتر است؟

علیرغم همه فواید سالیسیلیک اسید برای پوست همه افراد از فواید و خواص آن بهره‌مند نمی‌شوند . همان‌طور که گفتیم سالیسیلیک اسید یک ترکیب محلول در چربی که قابلیت حل کردن چربی منافذ و سبوم را داراست و خروج چربیِ منافذ را تسهیل می‌کند و در صورت استفاده با غلظت مناسب در بهبود رنگ پوست و کاهش غیریکنواختی پوست بهتر از آلفاهیدروکسی اسیدها عمل می‌کند بنابراین سالیسیلیک اسید برای پوست‌های چرب مفیدتر است .

این مقاله توسط تیم تحقیقاتی لابراتوار آرایشی مانیا گردآوری و تنظیم شده است.

نویسندگان : سید حمیدرضا طباطبایی ابراهیمی ، زینت شهبازبگیان

مطالب مرتبط :

تفاوت ماسک مو آبکشی و بدون آبکشی چیست؟

فواید هیالورونیک اسید

فرمولاسیون محصولات آرایشی و بهداشتی

تولید ظرفیت خالی محصولات آرایشی و بهداشتی

بلاگرهای ایرانی آرایشی

فواید گل ختمی

فواید ویتامین ب برای پوست

فواید عصاره میموزا

فواید گل محمدی

تولید در ظرفیت خالی انواع کرم آبرسان

فواید گلابی خاردار (میوه کاکتوس)

آیا سولفات ها برای ما ضرر دارند؟